برهان صدیقین در فلسفه ملاصدرا و مقایسه آن با برهان وجودی آنسلم و دکارت

در تاریخ فلسفه، برهان صدیقین به عنوان راهی که در آن خدا با خدا شناخته می­شود و عالم و صفات آن در راهیابی به معرفت الهی واسطه قرار نمی­گیرد، موقعیت ممتازی در میان براهین اثبات وجود خدا دارد. ریشه این برهان را باید درآیات قرانی و  تعالیم امامان شیعه جست. در این برهان تلاش می­شود تا از طریق تأمل در نفس وجود و بررسی احکام ضروری آن، وجود واجب اثبات و در پرتو آن، وجود سایر موجودات تبیین شود. ابن­سینا، ملاصدرا و علامه طباطبایی هر کدام بیان خاصی در باب این برهان دارند. نباید این برهان را با برهان وجودی آنسلم و دکارت یکی دانست. کانت، فیلسوف معروف آلمانی، معتقد است که براهین اثبات خدا در نهایت به دلیل وجودی برمی­گردند و در نقد خود از این براهین برهان وجودی را مورد نقد قرار می­دهد. کانت می­گوید در برهان وجودی مغالطه­ای اساسی وجود دارد و با انکار وجود محمولی، برهان وجودی دکارت و آنسلم را از درجه اعتبار ساقط می­کند. از نـظر ما نقادی کانت از برهان وجودی به برهان صدیقین ملاصدرا وارد نیست و این برهان می­تواند به عنوان مبنایی مطمئن و استوار در جهت اثبات عقلی خدا مورد توجه  قرار گیرد. اثبات این معنا در کنار تحلیل برهان صدیقین ملاصدرا و مقایسه آن با برهان وجودی آنسلم و دکارت هدف نوشتار حاضر است.